کمشنوایی، میلیونها نفر در جهان را تحت تأثیر قرار داده و سمعک به عنوان ابزاری حیاتی برای بهبود کیفیت زندگی این افراد شناخته میشود.
اما در ایران، هزینه بالای خرید سمعک به یک چالش اساسی برای بسیاری از نیازمندان تبدیل شده است. افزایش چشمگیر قیمت ارز، حذف ارز ترجیحی و محدودیتهای واردات، باعث شده تا قیمت سمعک به شدت افزایش یابد و دسترسی به آن برای بسیاری از افراد با مشکل روبرو شود. در این مقاله به بررسی عوامل موثر بر افزایش قیمت سمعک در ایران، تأثیرات آن بر زندگی روزمره افراد کمشنوا، چالشهای موجود در پوشش بیمهای و نبود سمعک دولتی، و همچنین راهکارهای احتمالی برای کاهش هزینهها خواهیم پرداخت.
افزایش قیمت سمعک دولتی از پاییز ۱۴۰۳
به گفته سایت فروش سمعک تا پیش از پاییز ۱۴۰۳ سمعکهای دولتی با ارز دولتی ۲۸ هزار تومانی وارد کشور میشدند. اما با افزایش قابل توجه نرخ ارز دولتی به ۴۵ هزار تومان در پاییز ۱۴۰۳، انتظار میرود که قیمت سمعکهای دولتی نیز به طور چشمگیری افزایش یابد. کارشناسان پیشبینی میکنند که این افزایش قیمت، تقریباً دو برابر قیمت قبلی خواهد بود.
حذف ارز ترجیحی و افزایش هزینه سمعک
حذف ارز ترجیحی یکی از عوامل اصلی در افزایش قیمت سمعک در ایران است. ارز ترجیحی که برای واردات کالاهای اساسی و حیاتی اختصاص داده میشد، حذف شده و این مسئله باعث شده واردکنندگان سمعک مجبور شوند از ارز آزاد برای تأمین نیازهای خود استفاده کنند. نتیجه این تغییر، افزایش چشمگیر قیمت تمام شده سمعکها در بازار است.
به عنوان مثال، یک سمعک پیشرفته که پیش از این با ارز ترجیحی وارد میشد، اکنون با قیمت چند برابری در بازار عرضه میشود. این موضوع نه تنها قدرت خرید مصرفکنندگان را کاهش داده، بلکه باعث شده بسیاری از افراد نیازمند نتوانند از این وسیله حیاتی بهره ببرند.
نبود سمعک دولتی و تأثیر آن بر اقشار کمدرآمد
یکی از موانع اصلی در دسترسی افراد کمشنوای ایرانی به سمعک، نبود حمایتهای دولتی است. در حالی که در بسیاری از کشورها، دولتها با ارائه یارانه و تسهیلات، هزینه خرید سمعک را برای شهروندان خود کاهش میدهند، در ایران چنین سیاستهایی به طور گسترده اجرا نمیشود. نبود سمعک دولتی با قیمت مناسب، فشار اقتصادی قابل توجهی بر اقشار کمدرآمد وارد کرده و دسترسی آنها به این وسیله حیاتی را محدود کرده است. به عنوان مثال، در برخی کشورها، سمعکهای دولتی با استفاده از ارز دولتی وارد شده و به همین دلیل قیمتی بسیار پایینتر از سمعکهای موجود در بازار آزاد دارند. با این حال، در ایران به دلیل نبود این سیاستها، افراد کمشنوا مجبورند هزینههای گزافی را برای خرید سمعک پرداخت کنند.
پوشش بیمهای ناکافی
یکی از مهمترین مشکلات در حوزه سمعک، پوشش ضعیف بیمهای است. در حالی که بیمههای درمانی بخش مهمی از هزینههای درمانی را پوشش میدهند، در مورد سمعک، این پوشش بسیار محدود است. اغلب بیمهها تنها بخش کوچکی از هزینه خرید سمعک را تأمین میکنند، که این مقدار در مقایسه با قیمتهای موجود در بازار، ناچیز است.
به طور مثال، اگر قیمت یک سمعک پیشرفته حدود ۲۰ میلیون تومان باشد، بیمه تنها حدود ۱ تا ۲ میلیون تومان از این هزینه را پوشش میدهد. این تفاوت فاحش میان هزینه واقعی و مبلغ پوشش داده شده توسط بیمه، یکی از اصلیترین موانع برای دسترسی مردم به این وسیله حیاتی است.
محدودیت واردات و کاهش تنوع محصولات
سیاستهای محدودکننده واردات نیز تأثیر قابل توجهی بر بازار سمعک در ایران داشته است. محدودیتهای اعمال شده بر واردات، باعث شده تعداد شرکتهای واردکننده کاهش یابد و تنوع محصولات در بازار کمتر شود. این محدودیتها همچنین باعث افزایش قیمت تمام شده سمعکها شدهاند، چرا که واردکنندگان مجبورند هزینههای بیشتری برای ترخیص کالا از گمرک بپردازند.
از سوی دیگر، محدودیت واردات باعث شده که فناوریهای جدید و پیشرفته در حوزه سمعک به سختی وارد بازار ایران شوند. بسیاری از مدلهای جدید که قابلیتهایی همچون اتصال به گوشی هوشمند، تنظیم خودکار صدا، و کاهش نویز محیط را دارند، به دلیل مشکلات وارداتی در دسترس کاربران ایرانی نیستند.
تأثیر حذف ارز ترجیحی بر واردکنندگان و مصرفکنندگان
حذف ارز ترجیحی نه تنها مصرفکنندگان، بلکه واردکنندگان سمعک را نیز تحت فشار قرار داده است. واردکنندگان اکنون باید ارز را با نرخ آزاد تهیه کنند که این موضوع هزینههای آنها را به شدت افزایش داده است. افزایش هزینههای واردات نیز به طور مستقیم به مصرفکنندگان منتقل میشود، چرا که واردکنندگان برای جبران هزینههای خود، قیمت محصولات را افزایش میدهند.
قیمت سمعک در بازار آزاد
با گشت و گذار در سایت های ارائه قیمت سمعک گوش، قیمت های مختلفی برای خرید سمعک ارائه داده اند. دامنه قیمتی سمعکها بسیار گسترده بوده و از حدود ۱۰ میلیون تومان تا بیش از ۶۰ میلیون تومان متغیر است. این تفاوت قیمت به عوامل مختلفی از جمله برند، مدل، تکنولوژی به کار رفته، ویژگیهای اضافی مانند قابلیت اتصال به بلوتوث و همچنین اندازه و نوع سمعک بستگی دارد. برای مثال، قیمت سمعکهای زیمنس، یکی از برندهای شناخته شده در این حوزه، معمولاً بین ۱۵ تا ۵۰ میلیون تومان متغیر است.
علاوه بر برند، نوع سمعک نیز در قیمت آن تاثیرگذار است. سمعکهای داخل گوشی به دلیل طراحی کوچک و ظریف و تکنولوژی پیشرفتهای که در آنها به کار رفته، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به سایر انواع سمعک دارند. دامنه قیمتی سمعکهای داخل گوشی بین ۱۵ تا ۴۵ میلیون تومان متغیر است. لازم به ذکر است که قیمت سمعک تنها عامل تعیینکننده در انتخاب نیست و عوامل دیگری مانند میزان افت شنوایی، سبک زندگی و بودجه فرد نیز در این تصمیمگیری نقش دارند.
پیامدهای اجتماعی و روانی عدم دسترسی به سمعک
عدم دسترسی به سمعک برای افرادی که دچار کمشنوایی هستند، پیامدهای جدی اجتماعی و روانی به دنبال دارد. این افراد ممکن است دچار انزوا، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات ارتباطی شوند. همچنین عدم استفاده از سمعک میتواند بر کیفیت زندگی آنها تأثیر منفی بگذارد و حتی منجر به کاهش فرصتهای شغلی شود.
پیشنهادات برای بهبود وضعیت
برای کاهش هزینههای خرید سمعک و بهبود دسترسی افراد نیازمند به این وسیله، راهکارهای زیر پیشنهاد میشود:
بازگشت ارز ترجیحی برای واردات سمعک
اختصاص مجدد ارز ترجیحی به واردکنندگان سمعک میتواند قیمت این وسیله را کاهش داده و دسترسی افراد به آن را افزایش دهد.افزایش پوشش بیمهای
بیمهها باید سهم بیشتری از هزینه خرید سمعک را پوشش دهند تا اقشار مختلف جامعه بتوانند به راحتی از این وسیله استفاده کنند.حمایت دولتی و ارائه سمعک یارانهای
دولت میتواند با ارائه سمعک یارانهای یا ایجاد مراکز توزیع سمعک با قیمت مناسب، دسترسی اقشار کمدرآمد به این وسیله را تسهیل کند.تسهیل واردات و کاهش تعرفههای گمرکی
کاهش محدودیتهای وارداتی و تعرفههای گمرکی میتواند به افزایش تنوع محصولات و کاهش قیمت تمام شده سمعکها کمک کند.امکان خرید سمعک قسطی
جهان سمعک یکی از مراکز فروش سمعک در تهران است که امکان خرید سمعک به صورت اقساطی را فراهم کرده است. آدرس جهان سمعک: فلکه دوم صادقیه- بلوار آیت الله کاشانی بین اباذر و مهران ساختمان پزشکان پارسا طبقه چهارم واحد ۱۴. تلفن: ۰۲۱۴۴۹۶۵۲۸۱.
هزینه سرسامآور خرید سمعک در ایران به دلایل متعددی همچون حذف ارز ترجیحی، نبود حمایت دولتی، پوشش ناکافی بیمهای، و محدودیتهای وارداتی به وجود آمده است. این مشکلات نه تنها بر زندگی افراد کمشنوا تأثیر منفی میگذارد، بلکه باعث افزایش نابرابری اجتماعی نیز میشود. با اجرای سیاستهای حمایتی و اصلاح ساختارهای موجود، میتوان دسترسی به سمعک را برای همه افراد جامعه تسهیل کرد و کیفیت زندگی آنها را بهبود داد.
